بررسی تحلیلی ماهیت اسقاط حق و آثار مترتب بر آن

Authors

  • زهرا الانی دکتری فقه و مبانی حقوق اسلامی، گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشکدۀ الهیات، دانشگاه قم، قم، ایران
  • محمد علی راغبی استادیار، گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشکدۀ الهیات، دانشگاه قم، قم، ایران
Abstract:

«اسقاط حق»  فقط مربوط به آن دسته از حقّ النّاسی است که به‌علت وجود رُکنِ «مَن علیه الحقّ» در آن مطالبه‌شدنی هستند و ادلۀ شرعیۀ مورد استناد در «قاعدۀ اسقاط حق» نیز که عموماً با تعبیر «عفو و تصدق» وارد شده‌اند، فقط بر چنین اسقاطی دلالت دارند. اسقاط چون از انشاییات است به «حقوق فعلی» تعلق می‌گیرد، نه به حقوق آتی (فرضی و تقدیری) وگرنه اسقاطِ حقیقی نیست و در سقوط حق تأثیری ندارد، بلکه صِرفاً «وعد و عهد» بر ترک برخی اعمال جایز یا بر ترک برخی اسباب شرعیه خواهد بود که «اخبار» به‌شمار می‌آیند، نه إنشاء و حداکثر تأثیرشان بر فرض مشروعیت «وجوب تکلیفیِ» انجاز و ایفاست. بنابراین مواردی مانند حق ولایت، حق حضانت، حق طلاق، حق رجوع، حق حیازت مباحات و امثال آن اسقاط‌پذیر نیستند. این تحقیق با روش کتابخانه‌ای انجام گرفته است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

ماهیت حقوقی ورقه‌ی امتحان و آثار مترتب بر آن

همه‌ی آن‌چه در این نوشته می‌آید این است که: "ماهیت ورقه‌ی امتحان چیست و چه آثاری بر آن مترتب خواهد بود"؟: رابطه‌ی دانشجو با آن‌چه به‌عنوان تلاش فکری خود به ارزیابی می‌نهد چه رابطه‌ای است.؟ آیا حق دارد در مقام تردید نسبت به امتیاز یا به اصطلاح نمره‌ای که در ورقه داده‌اند درخواست "دیدن ورقه" خود را داشته باشد؟ آیا استاد می‌تواند او را از این حق محروم کند؟ آیا می‌توان به دانشجو وعید داد که اگر اعت...

full text

بررسی جایگاه فقهی - حقوقی رضایت و برائت بیمار و آثار مترتب بر آن ها

اقدامات درمانی که به وسیله کادر درمانی صورت می­گیرد، در واقع نوعی تصرف در نفس دیگری است که جواز مشروعیت این نحو از مداخله متوقف بر شرایطی است که قانون­گذار در مواد مختلف قانونی از جمله 158، 495 ق.م.ا آن­ها را بیان نموده است. باتوجه به سابقه فقهی و قانونی این مواد، رضایت بیمار منحصراً در مشروعیت «فعل پزشک» یعنی «معالجه» موثر بوده و به صدمات اتفاقی حاصل از درمان مربوط نمی­ گردد و در همین راستا برا...

full text

بررسی عنصراصلی عقد از دیدگاه امام خمینی(س) و آثار مترتب بر آن

درعرصة روابط اجتماعی برای اینکه حقی، که ریشه آن اراده شخص یا اشخاص باشد، به وجود آید و موجودی به نام عقد تولد یابد؛ بی‌تردید عناصری مانند قصد، رضا، اراده، ایجاب و قبول و مانند آن نقش جوهری و اساسی دارند. در این راستا مراحل و منازلی مانند تصور، تصدیق  به فایده، شوق، رضا، اراده و غیره در درون آدمی طی شده و در نتیجه انشای مفاد آن ادراک در امور اعتباری می‌شود که در اصطلاح فقه وحقوق «رضا» نامیده...

full text

بررسی ماهیت حق حبس در نکاح و چگونگی استیفای آن

حق حبس در نکاح، بحثی حقوقی است که زوایای آن به بررسی و تبیین بیشتر نیاز دارد. چیستی این حق و چگونگی بهره‌مندی زوجین از آن، کمتر مورد توجه اندیشمندان بوده است. در کلمات فقها و حقوقدانان فقط اشاراتی به آن رفته و زوایای پنهان بسیاری در آن می‌باشد. مقال? حاضر، با شیو? کتابخانه‌ای و تجزیه و تحلیل داده‌های مطالعاتی، ابتدا به مفهوم حق و چیستی و انواع آن پرداخته و سپس به ماهیت حق حبس اشاره شده و ضمن وا...

full text

بررسی فقهی ماهیت حق

بحث در زمینه "ماهیت حق" در فقه، از جمله مباحث پایه‌ای و بنیادین در استنباط است که شناخت لازم نسبت به آن مبنای بسیاری از احکام و قوانین مستنبط از ادله در خصوص حقوق قرار می‌گیرد و در این‌باره تاکنون، به لحاظ اهمیت مسأله نظریات و آرای متعددی ارائه گردیده است؛ اما این نکته مطرح است که آیا تحقیقات و تأملات صورت گرفته، به نظریه‌ای بلامنازع وعاری از اشکال منتهی گردیده و انتظار پژوهشگران وصاحب نظران عر...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 16  issue 3

pages  447- 467

publication date 2020-09-22

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023